Genç Hukukçulara Tavsiyeler

İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine kayıt yaptırdığım zamanı hatırlıyorum, yirmi yıl geçmiş üzerinden. Yıllar hızla nasıl da akıp geçiyor.
Şimdi ağır ceza mahkemesi başkanı olan, memleketten, aynı liseden bir büyüğüm ben birinci sınıftayken dördüncü sınıftaydı. Fakültenin ilk günlerinde bana “bir hocamız, iyi bir hukukçu olmak için günde en az dört saat çalışmak gerek derdi” dediğinde “her gün en az dört saat çalışmak mı” dediğimi anımsıyorum. Yıllar geçtikçe, fakülte yıllarında ve sonrasında, meslekte geçen zamanı düşününce günlük dört saat çalışmanın ne kadar az olduğunu fark ediyorum.

“Hukuk bitir, sonra gerekirse limon sat” dediğini hatırlıyorum ilçemiz adliyesinde görevli bir hakim büyüğümüzün. “Hukuk eğitimi hayata dair bütüncül bir bakış açısı, geniş bir mantık ve muhakeme becerisi kazandırır” demişti.
Geçen yılların öğrettiği en önemli gerçek, “iyi bir hukukçu olma amacının kendisinin çok kıymetli olduğu”. Değişimin bu kadar çok ve hızlı olduğu çağımızda sürekli yenilenmek, gelişim içinde olmak en büyük gayemiz olmalıdır. Kendimi bu güzel sürecin sürekli bir talebesi olarak görüyorum. Bu gaye, belki bir ömür devam edecek bir gelişim sürecidir. Gelin birlikte düşünelim…

1-İyi bir hukukçu olmayı amaç edinin; sadece dersleri geçmeyi düşünmeyin.
Sevilerek yapılırsa her meslek güzeldir; ama önemli olan;
-iyi bir hukukçu olabilmek,
-hukuk fakültesinin amaçladığı hukuk nosyonunu kazanmak,
-hukuk mantığı, analitik düşünme, hukuki muhakeme becerisi edinmek.
Hukuk fakültesini yeni kazanan gençlerimize tavsiyem, fakültede verilen bu nosyonu kazanmayı amaç edinmeleri. Hukuk fakültesini bitirdikten sonra hakim, savcı, avukat, kaymakam, kurumlarda uzmanlıklar, KPSS A grubu kariyer meslekleri gibi sosyal bilimlerde birçok mesleği icra edebilecek geniş bir imkana sahipsiniz.
Fakültelerin amacı, meslek mensubu yetiştirmek değildir; fakülte sonrasında bütün meslekleri icra edebilecek geniş bir bakış açısı ve hukuk nosyonu kazandırmaktır. Meslekler için kişileri yetiştirmek, hukuk eğitiminin üzerine bina edilecek ilgili mesleğin gerektirdiği teorik ve uygulamalı eğitimlerle fakülte sonrasındaki eğitim kurumlarının fonksiyonudur.

2-Adalet değerinin yüce anlamını içselleştirecek şekilde kendinizi yetiştirin.

Hukukun amacı adalettir. Adalet evrenin ruhu, her yapının temelidir. Hangi mesleği yaparsanız yapın, amacınız adalet olsun.
İçinizdeki adalet duygusunu güçlendirin, karar vermenizi sağlayacak şekilde vicdanınızı temiz tutmaya özen gösterin.
Adalet, her yüce değerin üzerindedir. Kadim medeniyetimiz “il gider, töre kalır” anlayışı üzerine bina edilmiştir. Adaletin ne olduğu konusunda kendinizi yetiştirecek kitaplar okuyun, filmler izleyin.

3-Hocaların tavsiye ettiği hukuk kitaplarını muhakkak edinin ve okuyun.

İyi bir hukukçu olmak için ilgili derslerin kitaplarını muhakkak okumak gerekir. Hukuk kitaplarını okumadan, fotokopicilerin notlarıyla hukuk nosyonu kazanılamaz. Buna ilave olarak şunu belirtmeliyim. Bir konu hakkında uzmanlaşmak için o konuda yazılmış farklı hocaların kitaplarını okumak çok etkili bir yoldur. Örneğin Borçlar Hukuku Özel Hükümlerde H. Tandoğan’ın yanında C. Yavuz, F. Aral gibi hocaların veya Medeni Usul Hukukunda B. Kuru yanında H. Pekcanıtez, T. Muşul gibi diğer hocalarımızın da kitaplarını okuduğunuzda o alanda yazılan farklı görüşleri içeren eserlerle o dersi en iyi şekilde hazmetmiş olursunuz. Fakülte yılları iyi bir hukukçu olabilmek adına hukuk bilgisi ve mantığı edinmek için en iyi şekilde temel atılacak yıllardır.

4-Günlük, düzenli, sürekli ve istikrarlı ders çalışın.
Sadece sınavları geçmeyi düşünmeyin. Konuları öğrenin, dersleri hazmede hazmede ilerleyin. Plan yapın, planınıza sadık kalın. Dersleri günlük olarak çalışın, biriktirmeyin, ertelemeyin, vazgeçmeyin ve üşenmeyin. Konuları öğrenirseniz sınavları zaten kolayca geçersiniz.
Fakültede talebe iken uyguladığım bir usulü tavsiye edeceğim. İmkanınız varsa önce derste hocanızdan ilgili dersi dinlerken not alın. Sonra eve, yurda veya kütüphaneye gittiğinizde kanununuzdan ve ilgili dersin kitabından yararlanarak notlarınızı temize çekin, bu suretle dersi tekrar edin ve yazarak çalışın. Ortaya kitap gibi doyurucu, güvenilir kendi kişisel notlarınız çıkacak, bunu garanti ediyorum. Bu yol, o dersi en iyi şekilde öğrenebilmek için mükemmel bir yöntemdir.

5-İlgili dersin kanununu muhakkak edinin ve tekrar tekrar okuyun.
Fakültede ve sonrasında kanununuz bütünleyici parçanız gibi olsun. Yüz kere okusanız yüz birinci kez yine kanuna müracaat edin.
Renkli kalemlerle kanununuzun ilgili yerlerini çizerek okuyabilirsiniz. Bu yolla tekrar tekrar kanununuzu okuyarak konuyu ihata edersiniz. Ders kitaplarının ilham kaynağı ilgili normlar ve kanunlardır.

6-Sözlü ve yazılı anlatım becerinizi geliştirin.

İyi bir hukukçunun yazılı anlatım becerisi çok iyi olmalıdır. Bu amaçla kişisel bir blog edinebilir veya bir mecrada yazabilirsiniz veya ajandanızı yahut akıllı telefonunuzun notlar bölümünü kullanabilirsiniz. Hakim-savcı olduğunuzda gerekçeli karar; avukat olduğunuzda dilekçe; öğrenciyken sınav kağıdına cevap yazacaksınız.
Yazılı anlatım beceriniz çok iyi olmalıdır. Tekrar edilen beceriler günden güne gelişir. Yazın, yazdığınızı hemen yargılamayın. Yazın ve kaydedin; sonra onları biriktirin. Her gün veya hafta düzenli olarak yazmaya devam edin. Bu sayede yazılı anlatım beceriniz gelişecektir.
Aynı şekilde sözlü anlatım becerinizi geliştirmek üzere her gün bir eserden yüksek sesle biraz okuyabilirsiniz, öğrendiklerinizi arkadaşlarınızla müzakere edebilirsiniz. Hukuk tartışma zeminleri bir konuyu pekiştirmenin en güzel yöntemlerinden biridir. Güzel konuşan hatiplerin konuşmalarını dinleyebilirsiniz.

7-Hukukçunun analitik düşünme, muhakeme etme, münazara ve münakaşa edebilme, diyalektik düşünebilme becerisi gelişmiş olmalıdır. Bu amaçla münazara üzerine hazırlanmış eserleri takip edebilir; münazara kulüplerine, uygun çevrimiçi etkinliklere katılabilirsiniz.

8-Hukuk, esasen yerel ve millidir. Bu nedenle yaşadığınız toplumun örf ve adetlerini, değer yargılarını öğrenin.

9-Hukuk aynı zamanda evrenseldir; uluslararası hukuka ilgili olun. Karşılaştırmalı hukuk çalışmaları çok kıymetlidir. Vizyonunuz geniş olsun. Alanınızda dünyadaki mevkidaşlarınızla rekabet edebilecek özgüven ile kendinizi yetiştirin. Bu amaçla yabancı dilinizi geliştirin.

10-Adalet hakikat üzerine bina edilir. Sevgilerin büyüğü hakikat sevgisidir. Hakkı üstün tutun, hakikat kimden gelirse gelsin kabul edin.

11-Cesur olun, özgüveninizi geliştirin.

Bir hukukçu belki her şey olabilir; ama asla korkak olamaz, olmamalıdır.
Hakkı savunan kişiye önce cesaret gerekir. Hakim olduğunuzda adaleti sağlayacak, avukat olduğunuzda müvekkilinizin haklarını savunacaksınız. Yüce dağlar gibi metin olmalısınız.

Bilinmeli ki cesaret, hiç korkmamak değil, belki bazen korksa da inandığı yolda yürümeye devam etmektir.
Cesaret gözü kapalı tehlikeye atılmak da değildir; planlı ve programlı olmak, bilgili ve hazırlıklı olmak çok önemlidir.

12-Hukukçu her şeyi bilen değil, aksine bilmediğini bilen, bilmediğinde bilmediğini söyleyebilendir.
Araştırma, bilgiye ulaşım ve erişim yol, yöntem ve araçları konusunda kendisini çok iyi yetiştirmelidir.

13-Anlama ve kavrama becerinizi geliştirin.

Etkili iletişim konusunda kendinizi yetiştirin. Avukat olduğunuzda önce müvekkilinizin sorununu; hakim-savcı olduğunuzda ifadesini aldığınız muhataplarınızı anlamanız gerekir. Bu konuda çok değerli hocaların eserlerinden yararlanabilirsiniz.

14-Her gün düzenli olarak çalışmaya, okumaya, araştırmaya kendinizi alıştırın.

Keyifle ve aşkla çalışın. Çalışmayı kendiniz için keyifli hale getirecek yöntemler bulmanızı öneririm. Çok uzun süren oturumlarla duruşma yöneten bir hakim veya duruşmalarda müvekkilini savunan bir avukat olabilmek için güçlü bir iradeniz, sıhhatli bedeniniz ve zihniniz olmalı. Sağlıklı yaşam, düzenli uyku ve dengeli beslenme konularında kendinizi yetiştirin.

15-Sosyal, kültürel, siyasi vb konularda ulusal ve uluslararası gündemi takip edin. Ülke, bölge ve dünya meseleleriyle ilgili olun.

16-Kendinizi güzelce ifade edin.
Farklı fikirlere açık ve hoşgörülü olun. Farklılık, zenginliktir. Şiddete yönelmeyen, her fikir dinlenilmeye ve tartışılmaya değerdir. “Hakikat farklı fikirlerin çarpışmasından doğar” denilmiştir. Derslerde söz alın, özgürce konuşun. Anlamadığınızı sorun. Hocanızın anlattıklarını sorgulayın. Normlarla ve temel kaynaklarla karşılaştırın. “Kanundaki bu hüküm karşısında söylediklerinizi nasıl anlamalıyız?” şeklinde, hocanın anlatımlarında kafanıza yatmayan hususları hocanıza sorun.
Bırakın sesiniz biraz titresin, boğazınız biraz kurusun bazen. Önemli değil. Mükemmel olmaya çalışmayın. Derslerde pratik çalışma, sanal duruşma, sunum yapma, kitap tahlilleri, münazara gibi etkinliklerde gönüllü olun. İyi bir hatip olabilmek için, korkularınızı fakülte sıralarında aşmanız gerekir.

17-Hak arama bilincinizi geliştirin. Haksızlığa tahammülünüz olmasın. Fakülte yıllarında, bulunduğunuz ortamlarda hakkınızı arayın, haksızlıklara karşı tutum geliştirin.

18-Dil, mantık, din, edebiyat, tarih, sosyoloji, felsefe, psikoloji, kişisel gelişim gibi geniş bir alanda yapacağınız okumalarla hayata dair güzel bir bakış açısı edinin.

Şüpheci olun. Daima daha iyiyi ve güzeli arayın. Eleştirel düşünceye açık olun. İlme ve ilim insanlarına değer verin.

19-Bulunduğunuz şehirdeki veya çevrimiçi ortamlardaki sosyal ve kültürel etkinliklere devam edin.

20-Türk ve dünya tarihinde yetişmiş önemli fikir ve hukuk insanlarının hayatlarını araştırın. Kadim kültürümüzün ve diğer medeniyetlerin klasik hukuk eserlerini okuyun.

21-Yaz aylarında hukuk uygulamasının olduğu etkinliklere katılın. Hukuk klinikleri, yaz hukuk okulları, sivil toplum örgütlerinin hukuk etkinlikleri, avukatlık büroları gibi yerlerde hukuk uygulamaları konusunda deneyim kazanabilirsiniz.

22-Yabancı ülkelerin hukuk fakültelerinin değişim programlarıyla karşılaştırmalı hukuk uygulamaları, yabancı dil becerisi konularında kendinizi geliştirebilirsiniz.

23-Çevrimiçi sertifika programlarıyla hukukun farklı dallarında veya başka bazı ilgi duyduğunuz alanlarda (etkili iletişim, öfke kontrolü, yöneticilik-liderlik vb) seminerlere katılarak yetkinlik kazanabilirsiniz.

24-Bilimsel makale yazarak hukuk dergilerinde yayınlanmasını sağlayabilirsiniz. Bu sayede araştırma yapma, kaynak tarama, bilimsel yöntemlerle çalışma, atıf yapma konularında yetkinlik kazanmış olursunuz.

25-Fakülteden arkadaşlarınızla hukuk kulübü veya hukukla ilgili girişimler oluşturabilir; hukukla ilgili etkinlikler yapabilirsiniz.

26-İyi bir hukukçu olabilmek bir ömür sürecek bir gelişim ve eğitim sürecidir.

Değişim yönetimi, esneklik, farklı durumlara ve ortamlara uyum sağlayabilme konularında kendinizi yetiştirin.

27-Ezcümle iyi bir hukukçu, iyi bir insan olmalıdır.

İyi bir insanın erdemleri aynı zamanda iyi bir hukukçunun da ahlaki değerlerini oluşturur. İyi bir hukukçu ve iyi bir insan olma hedefi, bir pusula gibi hayat boyu aklımızda ve gönlümüzde olmalıdır. “Yaşam boyu ve sürekli öğrenme”, “beşikten mezara eğitim” temel düşüncesiyle sürekli çalışmalı ve kendimizi geliştirmeliyiz. Bu uğurda en büyük mutluluk vesilesi; adalet yolunda çalışmak, adaletin tecellisine katkı sağlamak, insanların derdine derman, sorunlarına çare olmaktır.
Yol uzun, gaye yüce…